Lời xin lỗi - một câu nói tưởng chừng đơn giản nhưng lại mang một giá trị sâu sắc. Nếu được thể hiện một cách chân thành, đúng ngữ cảnh, đúng thời điểm, nó có thể hàn gắn những rạn nứt, xoa dịu những tức giận, tạo nên sự thấu hiểu và tha thứ. Tuy nhiên, nếu lời xin lỗi chỉ là cách tránh trách nhiệm hoặc một câu nói được thốt ra một cách vô tâm, nó không những mất đi giá trị mà còn có thể gây tác dụng ngược.
Lời xin lỗi không kèm theo sự thay đổi
Có những trường hợp lời xin lỗi trở thành một thói quen rỗng tuếch, và khi điều đó xảy ra, nó mất đi toàn bộ ý nghĩa.
Chẳng hạn, một cậu con trai hết lần này đến lần khác gây lỗi, rồi lại thỉ thả: "Con xin lỗi mẹ!". Để rồi vẫn những sai lầm cũ lặp lại, vẫn những đồ dùng cho con bị bốc hơi không rõ lý do. Nát lòng, người mẹ không còn muốn nghe những lời xin lỗi rỗng, mà chỉ mong con sống tốt, sửa sai bằng hành động.
Hay như đôi vợ chồng nọ, người chồng cũng thường xuyên “phạm lỗi” để rồi nói với vợ rằng: “Anh xin lỗi em”! Lời xin lỗi ngọt ngào ấy sau những vết thương lòng mà anh đã nhiều lần gây ra cho chị, nhưng chị dường như cam chịu và thư thứ(?!).
Chị không phải là mẫu người phụ nữ đẹp người, nhưng sự dịu dàng, nết na và tài đảm đang ở chị thì không phải ai cũng có.
Anh phong độ, hào hoa và giàu có nên thừa sức để cưới một cô vợ đẹp; thế nhưng anh đã bị cái nết dịu dàng, đằm thắm, giỏi lo toan của một người vợ hiền ở chị khuất phục.
“Giang sơn dễ đổi, bản tính khó dời”, nhất là khi công việc của anh thường xuyên tiếp xúc với những khách hàng là phụ nữ. Những lời đồn về thói trăng hoa của chồng chị đều bỏ ngoài tai, cho đến khi chị phát hiện nhiều điều để chị tin những lời đồn kia là sự thật… Chị nhận lời xin lỗi của anh như người ta chấp nhận cái gọi là “phút xao lòng” ngoài chồng ngoài vợ. Nhưng rồi, đó không còn là “phút xao lòng” nữa khi hết lần này đến lần khác, anh lừa dối chị để dành những yêu thương, chăm chút cho những người phụ nữ không phải là vợ mình. Và những lời xin lỗi của anh đã không còn tác dụng, nó chỉ khiến chị thấy được bề trái dối trá trong anh…
Lời xin lỗi không thể làm phai nhòa nỗi đau do sự phản bội. Khi một người chồng liên tục nói: "Anh xin lỗi em!", nhưng vẫn lừa dối, thì dù người vợ bao dung đến đâu, lời xin lỗi cũng trở thành vô nghĩa. Khi niềm tin bị bào mòn lặp lại, thái độ dung thứ có còn là một lựa chọn?
Trong kinh Pháp Cú dạy: "Ví như một kẻ ngu tự dối mình, làm điều ác mà không thấy hối lỗi, thì kẻ ấy chất thêm khổ đau. Nhưng ai biết lỗi và sửa lỗi, kẻ ấy là người trí." (Pháp Cú 17-18). Lời xin lỗi mà không kèm theo sự thay đổi chẳng khác nào người tự lừa mình, tiếp tục trôi dạt trong vòng lỗi lầm.
Liên hệ thực tế
Gần đây, Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên, YouTuber Quang Linh Vlogs và TikToker Hằng Du Mục đã tham gia quảng cáo sản phẩm kẹo rau củ Kera. Trong các buổi livestream, họ tuyên bố rằng "một viên kẹo bằng một đĩa rau", gây tranh cãi và bị cho là thổi phồng công dụng sản phẩm.
Trước phản ứng của dư luận, Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử đã mời ba người này lên làm việc. Quang Linh Vlogs và Hằng Du Mục thừa nhận hành vi quảng cáo không đúng sự thật và bị lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính. Hoa hậu Thùy Tiên, với vai trò khách mời trong các buổi livestream, bị nhắc nhở về việc tuân thủ quy định pháp luật trong hoạt động quảng cáo.
Đại diện Công ty Cổ phần Tập đoàn Chị Em Rọt, đơn vị sản xuất kẹo Kera, đã thừa nhận sai sót và xin lỗi công chúng. Công ty cũng hướng dẫn khách hàng cách hoàn trả sản phẩm nếu có nhu cầu.
Tuy cả 3 người nổi tiếng đã lên tiếng gửi lời Xin lỗi tới công chúng và các khách hàng nhưng vụ việc này là lời nhắc nhở về trách nhiệm của người nổi tiếng trong việc quảng cáo sản phẩm, đảm bảo thông tin trung thực và chính xác đến người tiêu dùng. Bởi vì lời xin lỗi có thể dễ dàng nói ra, nhưng đã đánh mất niềm tin của biết bao con người luôn ủng hộ cả 3 người, và nếu chỉ dừng lại ở xin lỗi mà không thực sự thay đổi, nó có thể bị xem là chiêu trò "làm hòa" nhất thời thay vì thể hiện sự hối lỗi chân thành.
Thực hành lời xin lỗi
Trong Phật giáo, lời xin lỗi như một hình thức sám hối, sám hối không đơn thuần là nói ra lời xin lỗi, mà quan trọng hơn là thay đổi hành vi. Một bài kệ sám hối trong kinh điển Phật giáo có viết:
"Tội từ tâm khởi, đem tâm sám,
Tâm được tịnh rồi, tội liền tiêu;
Tội tiêu, tâm tịnh thảy đều không,
Thế mới thật là chân sám hối."
Điều này nhấn mạnh rằng, một lời xin lỗi không mang giá trị nếu người nói không tỉnh thức và thay đổi.
Trong Phật giáo, hối cải chân thành phải đi kèm với hành động cụ thể. Kinh điển Phật giáo có dạy: "Người biết lỗi mà sửa, người ấy sáng suốt. Người biết lỗi mà không sửa, người ấy đi vào bóng tối." (Tăng Chi Bộ, Chương 2, Phẩm Sửa Lỗi). Hối cải không chỉ là việc nhận lỗi mà còn là sự nỗ lực thay đổi để hướng thiện.
Lời xin lỗi chân thành là chìa khóa giúp tháo gỡ mâu thuẫn, hàn gắn những tình cảm bị rạn nứt. Tuy nhiên, giá trị thật sự của nó chỉ được khẳng định khi đi cùng với hành động. Một lời xin lỗi không chỉ là lời nói làm xoa dịu đối phương, mà phải là lời hứa hẹn với chính bản thân rằng sẽ không lặp lại sai lầm.
Bạn có thực sự muốn ai đó tha thứ cho mình? Hãy bắt đầu bằng việc thấu hiểu nỗi đau mà mình gây ra, và tìm cách khắc phục. Chỉ khi điều đó xảy ra, lời xin lỗi mới có sức nặng, mới thật sự được đón nhận bằng sự trân trọng.
Tác giả: Phạm Tuân - Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM
Bình luận (0)